Alzheimer'ın en sık rastlanan 10 belirtisi
Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, 1-30 Eylül Dünya Alzheimer Farkındalık Ayı kapsamında yaptığı açıklamada Alzheimer hastalığı ile normal bir unutkanlık arasındaki 10 önemli farkı ve Alzheimer'ın en sık rastlanan 10 belirtisini anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Özellikle hastalığın erken evresinde yakın zamanda öğrenilen bilgileri unutmanın en sık görülen bulgulardan birisi olduğunu belirten Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, “Hastalar önemli günleri veya olayları unuturlar. Sürekli aynı soruları tekrarlarlar ve bu nedenle not almaya veya yakınlarından bazı işlerini yapabilmek için yardım istemeye başlarlar. Yaşlanmaya bağlı hafıza bozukluğunda ise hasta bazen isimleri ve randevuları unutabilir fakat daha sonra bu bilgileri hatırlar.” dedi.
Plan yapma ve problemleri çözmede güçlük
Kaya, kişinin gereken bir işi planlamada ve hesap yapmada zorluk yaşayamaya başladığına değinerek, “Aylık parasal hesapları yönetmede zorlanır. Daha önce yapabildikleri işleri daha uzun sürede bitirirler ve konsantre olmakta zorlanırlar. Yaşlanmaya bağlı süreçte ise finansal işlevlerde, hesaplamada veya evinin mali işlerinde nadiren hatalar yaparlar.” şeklinde konuştu.
Bildikleri günlük işleri yapmada zorluk
Alzheimer hastalarının rutinde yaptıkları günlük işlerini yapmakta zorluk yaşadığını vurgulayan Kaya, şunları kaydetti:
“Bildikleri bir yere gitmekte, evlerinin yolunu zorlanabilirler. Alışveriş listesini hazırlayamazlar veya çok iyi bildikleri bir oyunun kurallarını hatırlayamayabilirler. Yaşlanmaya bağlı dönemde ise kişiler bazen yeni aldıkları fırın gibi bir aleti çalıştırma veya televizyon dizisini kaydederek tekrar seyretme gibi daha kompleks işlerde hatalar yapabilirler.”
Zamanı ve bulunduğu mekanı karıştırma
Kaya, alzheimer hastalarının günleri, mevsimleri ve zamanı karıştırdığı dile getirerek, “Bazen buldukları ortamı ve hatta kendi evlerini tanıyamazlar ve oraya nasıl geldiklerini sorarlar. Yaşlanmaya bağlı unutkanlıkta ise haftanın hangi günü olduğunu karıştırıp sonra ipuçları ile hatırlarlar.” diye konuştu.
Görsel algılamada zorluk yaşama
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya “Bazı Alzheimer hastalarında gördüğünü algılamakta zorluk olabilir. Bu nedenle okumada ve yazmada zorluk ve bazen yürürken denge kaybı gelişebilir. Ayrıca bazı durumlarda mesafeyi ayarlamakta ve renklerin ayrımını yapmakta zorluk gelişmesi nedeniyle özellikle araba kullanmayı beceremezler. Yaşlanmaya bağlı durumlarda ise kişinin katarakt gibi göze bağlı sağlık sorunu var ise görme bozuklukları görülür.” ifadelerini kullandı.
Konuşma ve yazmada zorlanma
Alzheimer hastalarının bir sohbete katılmak ve konuşmayı takip etmekte zorlandığını söyleyen Kaya, sözlerine şöyle devam etti:
“Konuşurken aniden durup ne söyleyeceklerini unuturlar veya söylediklerini tekrar etmeye başlarlar. Kelime bulmakta, eşyaların ismini bulmakta zorluk çekerler ve yanlış kelimeler ile isimlendirirler. Yaşa bağlı süreçlerde ise bazen doğru kelimeyi bulmakta zorluk olabilir.”
Eşyaların yerini bulmakta zorluk
Kaya, Alzheimer hastalarının eşyaları alışılmadık yerlere koyup daha sonra o yeri hatırlayamadığını belirterek, “Birlikte yaşadıkları kişileri eşyalarını çalmakla suçlayabilirler. Yaşa bağlı unutkanlıkta nadiren eşyalarını koydukları yerleri unutsalar da daha sonra arayarak bulabilirler.” dedi.
Karar vermede zorluk
Özellikle hastalığın ilerleyen dönemlerinde hastaların bir işle ilgili karar verme ve muhakeme yeteneğinde zorluk yaşadığının altını çizen Kaya, “Mali işlerini planlayamazlar. Banyo yapma, el yıkama gibi öz bakımları ilgili işlevlerinde bozulma olur. Yaşa bağlı unutkanlık döneminde bazen yanlış kararlar vererek hatalar yapabilirler ancak daha sonra bunu çözebilirler.” şeklinde konuştu.
Sosyal aktivitelerden ve işyerinden uzak durma
Kaya, Alzheimer hastaları bir konuşmaya dahil olup konuyu takip edemediklerinden dolayı sosyal aktivitelerden, eskiden yaptığı hobilerden ve aktivitelerden kaçınırlar. Yaşa bağlı süreçte ise bazen isteksizliğe bağlı ailevi ve sosyal olaylara katılmama olabilir.” ifadesinde bulundu.
Kişilik ve duygulanımda değişiklikler
Alzheimer hastalığı olan bireylerde şüphecilik, akıllarının kolaylıkla karışması, depresyon, endişe ve korku hali gelişebildiğini dile getiren Kaya, sözlerini şöyle tamamladı:
“Güvenli alanlarından çıktıklarında, ev yaşamında nedeni olmaksızın, kolaylıkla sinirli veya üzgün ruh haline geçebilirler. Yaşlanmaya bağlı dönemde ise kişilerin bazı işlerini yapmakta kendilerine özgü yöntemleri olup, bu rutinleri bozulduğunda kızgınlık ve huzursuzluk yaşayabilirler.”