Hindu hacılar, Kumb Mela Şenliği'yle nasıl 'süper bulaştırıcı'ya dönüştü?

Mart ve Nisan aylarında milyonlarca Hindu hacı, haftalarca devam eden Kumb Mela Festivali'ne katılmak üzere Himalayalardaki Haridwar kentine ...

Mart ve Nisan aylarında milyonlarca Hindu hacı, haftalarca devam eden Kumb Mela Festivali'ne katılmak üzere Himalayalardaki Haridwar kentine aktığında, Hindistan zati koronavirüsün ikinci dalgasıyla boğuşuyordu ve çok kişi bu şahısların "süper bulaştırıcıya" dönüşeceğinden tasa etmişti.

Bu korkuların ne kadar yerinde olduğu, Kumb Mela'dan dönen hacıların birçoklarının Covid testlerinin pozitif çıkmasıyla iyice ortaya çıktı. Üstelik ülkenin dört bir yanından gelen hacılar dönüşte virüsü yeniden ülkenin dört bir yanına yayıyordu.

80 yaşındaki Mahant Şankar Das, 15 Mart'ta şenliğe katılmak için Haridvar'a gitmişti. 4 Nisan'da şenliğin resmi açılışından 4 gün sonra Covid testi pozitif çıktı ve karantina çadırına gitmesi söylendi.

Ancak o, karantinaya girmek yerine, eşyalarını topladı ve trene atlayıp 1000 kilometre uzaklıktaki memleketi Varanasi'ye döndü.

Kentin tren istasyonunda onu oğlu Nagendra Patak karşıladı. 20 kilometre uzaktaki köylerine taksiyle gittiler.

Konutundan telefonla görüştüğüm Mahant Şankar Das, artık sıhhatine kavuştuğunu ve döndükten sonra daima meskende karantinada kaldığını söyledi.

Hastalığı öteki kimseye geçirmediğini söylüyor. Ancak o döndükten birkaç gün sonra, oğlu ve köydeki birkaç kişi daha Covid belirtileri göstermeye başladı.

Oğlu Nagendra Patak da artık hastalığı atlatmış ancak son iki hafta içinde köyde "13 kişinin yüksek ateş ve şiddetli öksürükten öldüğünü" söylüyor.

Köydeki hastalık Mahant Şankar Das'la ilgili olabilir de olmayabilir de lakin kamu sıhhati uzmanları, kalabalık bir trene binerek uzun yol gitmesi sonra taksiye binmesinin "sorumsuzluk" olduğu, yol boyunca virüsü yaymış olabileceği görüşünü lisana getiriyor.

'Virüsün yayılması için ülkü ortam yarattı'

Salgın hastalıklar uzmanı Dr. Lalit Kant, "Ganj ırmağı kıyılarına toplanan çok sayıda maskesiz hacının, daima birlikte Ganj'a övgü ilahileri söylemesinin" virüsün süratle yayılması için ülkü bir ortam yarattığını söylüyor.

Kant, "Kiliseler ve tapınaklarda koro halinde müzik söylemenin süper-yayıcı etkinlikler olduğunu artık biliyoruz" diyor.

Şenliğin yapıldığı Haridwar'da yetkililer 2642 hacının koronavirüs testlerinin pozitif çıktığını bunlar ortasında önde gelen dini başkanların de bulunduğunu söylüyorlar.

Haridwar'a komşu Uttar Pradeş eyaletinin eski başbakanı Akileş Yadav, Nepal'in eski hükümdarı Gyanendra Şah, ve eski Kraliçe Komal Şah da hacdan konutlarına döndüklerinde koronavirüs çıkan hacılar ortasında.

Bollywood sinemasının ünlü sinema müziği bestekarı Şravan Ratod, Kumb Mela şenliğinden döndükten kısa bir müddet sonra hastaneye ömrünü kaybetti.

Ölenler ortasında Kumb Mela'ya giden bir hacı kümesinden 9 Hindu kahin de var.

Kumb Mela'dan dönenlerin hastalığı yaymasından tasa eden birçok eyalet hükümeti, hacdan dönen herkesin 14 gün mecburî karantinaya girmesini istedi; bu kurala uymayanlara ve seyahatleri hakkında yetkililere yanlış bilgi verenlere karşı çok sert tedbirler uygulanacağını açıkladı.

Birtakım eyaletlerde şenlikten dönen hacıların PCR testi yaptırması zaruriliği getirildi ama kimin nereye seyahat ettiğinin izini süren çok az eyalet vardı ve hiç bir eyalette yolculara test ve takip sistemi hakikat düzgün uygulanabiliyordu.

Sonuç olarak, son iki haftadır Kumb Mela'dan dönenlerle ilgili ülkenin dört bir yanından haberler geliyor:

'Bu sayılar yalnızca buzdağının görünen kısmı'

Dr Kant, "Bu tam bir felaket" diyor ve ekliyor:

"Ve bu sayılar yalnızca buzdağının görünen kısmı. Kalabalık trenler ve otobüslerle seyahat edin hacı kümeleri vaka sayısının katlanarak artmasına yol açtı. Çok net bir halde söyleyebilirim ki Kumb Mela Hindistan'da vakaların bu halde tırmanmasının temel nedenlerinden biridir."

Telefonla görüştüğüm hacı Mahant Şankar Das'a Hindistan'da vakalar bu türlü süratle tırmanır ve hastaneler yatak, oksijen ve ilaç kalmadığı için hastaları geri çevirirken, Kumb Mela seyahatine çıktığına pişman olup olmadığımı sorduğumda sinirlendi.

"O vakit hükümetin Batı Bengal'de seçim mitingleri yapması ve seçime gitmesi nasıl yanlışsız oluyor? Neden yalnızca biz dindar insanlara, biraraya gelmenin yanlış olduğu söyleniyor?" diye sordu.

Muhalifleri, Başbakan Narendra Modi'nin, Mahant Şankar Das üzere dindar Hindu önderlerin öfkesini üzerine çekmekten çekindiği için Kumb Mela'yı iptal etmekte isteksiz olduğuna işaret ediyor.

İktidar partisinin en sadık destekçileri olan Hindu rahipler, kahinler ve çileciler, seçmeni Modi'nin partisine yönlendirmekte kıymetli rol oynuyorlar.

Kumb Mela Şenliği'nin en kıymetli günü olan 12 Nisan'da, 3 milyondan fazla insan günahlarından arınacakları inancıyla Ganj Irmağı'nın sularına girerken, ülkedeki günlük vaka sayısı 168 bin ile Brezilya'yı geçmiş ve vaka sayısında dünya ikincisi olmuştu.

Haftalar süren şenlikte lakin önde gelen bir rahip bir hafta sonra öldüğünde tedbir alınmaya başlandı ve Başbakan Modi kahinlere, şenliği sembolik bir aktifliğe dönüştürme daveti yaptı.

Fakat iş işten geçmişti.

Geçen hafta Kumb Mela Şenliği'nin organizatörleri, Haridwar'ı bir ay içinde 9,1 milyon hacının ziyaret ettiğini açıkladı.

Aslında Kumb Mela'ya müsaade verilmesinin çok riskli olduğunu başından beri söyleyenler vardı.

Sağlık uzmanları hükümete Mart ayının başlarında "yeni ve daha bulaşıcı bir koronavirüs varyantının ülkeyi sarmakta olduğu" ikazını yapmışlar ve milyonlarca, birden fazla maskesiz insanın şenlik için biraraya gelmesinin hakikat olmayacağını söylemişlerdi.

Haridwar'ın içinde bulunduğu Uttarakand eyaletinin eski başbakanı Trivendra Sing Rawat, BBC'ye baştan şenliğin sembolik ve sonlu bir etkinlik" olarak planlandığını söyledi. Uzmanlar onu da pandeminin sonunun şimdi yakın olmadığı konusunda uyarmıştı.

Lakin şenliğin başlamasına birkaç gün kala Rawat başbakanlıktan alındı ve yerine Tirat Sing Rawat getirildi.

Yeni eyalet başbakanı, Ganj'ın, ırmak tanrıçası Ma Ganga tarafından kutsandığını ve sularında koronavirüsün barınamayacağını söyledi.

Yeni başbakan kimsenin şenliğe gelmesine mani olunmayacağını, negatif test koşulu olmadığını ve bir kaç temel güvenlik kuralına uymanın kâfi olduğunu da ekledi. Lakin milyonlar kasabaya akarken, yetkililerin rastgele bir güvenlik ve sağlık kuralını uygulatması imkansız hale gelmişti.

Haridwar'ın en üst sağlık vazifelisi Dr Şambu Kumar Jha, kalabalığı denetim etmenin çok güç olduğunu zira insanlardan negatif test istenmediğini ve onca yolu gelen hacıları geri çeviremediklerini söyledi.

"Dini bir şenliğe katılmak istedikleri için insanları idam edemezsiniz değil mi?" diye sordu.

'Tırmanış şenliğe rastladı'

Uttarakand merkezli bir niyet kuruluşundan Anup Nautiyal de bu türlü bir kalabalık toplandığında rastgele bir tedbiri uygulatmanın imkansız hale geldiğini söylüyor.

Geçen yıl bölgede birinci koronavirüs vakasının ortaya çıktığı 15 Mart 2020 tarihinden bu yana sağlık bakanlığı datalarını toplayan Nautiyal, hacıların gelmeye başladığı 14-20 Mart haftasında eyalette 557 vaka görüldüğünü söylüyor.

Şenliğin son haftası olan 25 Nisan 1 Mayıs ortasında ise -bir ayı aşkın bir müddet içinde- vaka sayısı 38 bin 581'e yükselmiş.

"Vakaların hepsinin şenlik kaynaklı olduğunu söylemek yanlış olur lakin tırmanış şenliğe rastladı" diyor.

Salgın hastalıklar uzmanı Dr Lalit Kant kimi hacıların koronavirüsü rabbin bir ikramı olarak kabullenip yaydıklarını da söylüyor ve bu bahiste bir şey yapmak için artık çok geç olduğunu ekliyor:

"Durumu telafi etmek için yapılabilecek bir şey düşünemiyorum. Artık olan oldu, gemi denize açıldı. Artık limana geri dönemeyiz. Çok trajik bir durum bu. Sırf hastalığın hafif geçmesini ve insanların ölmemesini diliyebiliyorum" diyor.