İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyeleri uyardı: 2024, tarihteki en sıcak yıl olabilir
İklim krizi her alanda dünyayı etkilemeye devam ediyor. Global sağlık kuruluşları, insan kaynaklı iklim krizinin halk sıhhati için büyük bir tehdit olduğunu ilan etti.
İklim krizi her alanda dünyayı etkilemeye devam ediyor. Global sağlık kuruluşları, insan kaynaklı iklim krizinin halk sıhhati için büyük bir tehdit olduğunu ilan etti. İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Levent Kurnaz, 2023 yılında kırılan sıcaklık rekorunun, 2024 yılında üst düzeyde tekrarlanabileceğini belirtti. Prof. Dr. Emine Didem Konutçu Kiraz ise, UVR ışınlarının başta göz olmak üzere bedenin birçok bölgesini etkileyebilecek kanser çeşitlerini artırabileceğini söyledi.
Dünyanın ortalama sıcaklığı, 3 Temmuz’da 17 dereceye ulaşarak sıcaklık rekorunu kırdı. Sıcaklığın sebeplerinden iklim krizinin sağlık üzerindeki tesirleri de yıkıcı olmaya devam ederken, önümüzdeki yıllarda aksiliklerin sıklık ve şiddeti artarak devam edecek.
Aşırı hava olayları, hava kirliliği, su kaynaklı hastalıklar, vektör kaynaklı hastalıklar, besin güvensizliği ve beslenme bozuklukları, ruh sıhhati sıkıntılarını tetiklerken; sağlık hizmetleri ve sağlık sistemleri için de bir tehdit oluşturuyor.
Prof. Dr. Levent Kurnaz: 2023’te En Sıcak Haziran’ı Yaşadık
Yuvam Dünya Derneği tarafından Koç Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi iş birliğiyle açılan İklim Kliniği'nin Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Küresel ısınma nedeniyle atmosferimiz gitgide ısınıyor. Yeryüzü büsbütün düz ve yalnızca karalarla kaplı olsaydı, bu ısınma her sene azar azar kendisini gösterirdi. Lakin yeryüzünün karalarla ve denizlerle kaplı olması ve bitki örtüsüne sahip olması sıcaklıkta doğal bir değişkenlik yaratır. Bu farklılığı yaratan da çoğunlukla okyanuslardaki akıntılarda oluşan değişikliklerdir. Pasifik Okyanusu’nun suları olağandan sıcak olduğunda buna el Nino ismi verilir ve el Nino global sıcaklıkların da olağanda yüksek olmasına neden olur. Benzeri halde la Nina da sıcaklıkların olağandan düşük olması sonucunu getirir. Son üç yıldır Pasifik Okyanusu’nda kuvvetli bir la Nina tesiri vardı. Yani sıcaklıklar global ısınmanın neden olduğu kadar yüksek hissedilmedi. La Nina tesiri 2023 ilkbahar aylarında sona erdi. Bu global ısınmanın tesirlerini olduğu üzere görmemize neden oldu. Bu nedenle yeryüzü epey sıcak bir haziran ayı geçirdi” dedi.
“2024 Yılı Tarihteki En Sıcak Sene Olabilir”
Kurnaz kelamlarına şöyle devam etti; “Temmuz ayının çabucak başında üst üste iki gün global sıcaklık rekorlarını kırdık. 3 Temmuz’da global ortalama sıcak 17,01℃, 4 Temmuz’da ise daha da artarak 17,18℃ oldu. Daha evvel yaşanan en yüksek sıcaklık ise 24 Temmuz 2022 ve 13 Ağustos 2016’da ölçülen 16,92℃ idi. Lakin unutmayalım, el Nino, yani sıcaklıkların ortalama artışın da üzerine çıkacağı periyodu şimdi görmeye başlamadık, yalnız o etkiyi yavaş yavaş görmeye başladığımızda bu rekor sıcaklıklar artarak devam edecek. Daha şimdiden 2024 yılının tarihteki en sıcak sene olabileceğini söylemek mümkün” diyerek sıcaklık artışına dikkat çekti.
Temmuz, Ultraviyole Radyasyon (UVR) Güvenliği Ayı Olarak Belirlendi
İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Emine Didem Konutçu Kiraz ise, temmuz ayının Ultraviyole Radyasyon Güvenlik Ayı olduğunu belirterek, “Çoğumuzun tatil ayı olarak belirlediği Temmuz ayı, ABD’de Ultraviyole radyasyon (UVR) Güvenliği Farkındalık Ayı olarak kutlanır. UVR Güvenliği Farkındalık Ayı’nda toplumun güneşle daha sağlıklı ve inançlı temas etmesini sağlayacak etkinlikler yapılır. UVR güneşten kaynaklanan radyasyondur. Bedenin D vitamini üretimine yardımcı olur. Bunun yanı sıra; dalga uzunluklarına nazaran cildin yaşlanmasından kansere kadar değişen yan tesirleri vardır. UVR, beğenilen kornea, lens ve retina hasarına yol açar. Bilhassa bebek ve çocukluk çağında korunmasız güneş etkilenimi hayat boyunca üstte sayılanların görülme riskini arttırır. Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı (UKAA), 2009 yılında UVR’nin 100-400 nm dalga uzunlukları ortasında beşerler için kanser yapan olduğunu bildirmişti. Malign melanom UVR nedeniyle dünyada artış gösteren deri kanserlerinden birisi” dedi.
“Güneş Esirgeyici Kremler İçin Aile Doktorunuza Danışın”
Kiraz, ultraviyole radyasyonun tesirlerinden kişisel olarak korunma konusundaki önerileri ise şöyle sıraladı; “Güneş Müdafaa Faktörü (SPF)’ne nazaran şahsî koruyucular güneş gözlüğü, güneş kollayıcı deriye sürülebilen eserler, kıyafetler, şapkalar gibi) kullanarak ultraviyole radyasyonun tesirlerinden korunabilirsiniz. Bu önlemleri alırken şahsî koruyucularınızı temin ettiğiniz kurum ve kuruluşlardan SPF bilgisi talep etmek büyük önem taşıyor. Güneş esirgeyici deriye sürülebilen eserleri ise aile doktorunuza istişareden almamanız gerekiyor. Otobüs durakları, ofisler, oyun alanları, hastaneler, okullar, yaşlı konutları, konutlar, yürüme ve bisiklet yolları, piknik alanları, kıyılar üzere alanlarda gölgelikler oluşturmak çok önemli. Bu bilgilere ulaşabilmek için lokal yönetimlerinizden halk sıhhati erken ihtar sistemlerinin kurulmasını ve sizlere bu ilgilerin ulaştırılmasını talep etmek gerekiyor. Dünya Meteoroloji Örgütü ve Türkiye Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden UVI bilgilerine ulaşabilirsiniz. Dijital platformlarda UVI takip sistemleri bulunuyor.” dedi.
Yuvam Dünya Derneği Kimdir?
Yuvam Dünya Derneği, iklim krizi ile uğraş etmek için önce kelam konusu krizin ne olduğunun anlaşılmasını gerektiğine inanan; bunun için her yaştan beşere uygun eğitimler veren, sanatın ve sporun gücüyle toplumun iklim krizi hakkında farkındalık geliştirmesini sağlamayı amaç edinen iş insanları, iletişimciler sanatkarlar, bilim insanları ve tabiat severlerden oluşan bir dernektir.
İklim Kliniği Nedir?
İklim Kliniği, Yuvam Dünya Derneği liderliğinde Türkiye’nin önde gelen üniversiteleri ortasında yer alan Hacettepe Üniversitesi ve Koç Üniversitesi iş birliği ile yürütülen bir iklim krizi ve sağlık projesidir. İklim Kliniği iklim krizinin tesirlerinden insanları korumak için farkındalığı ve bilgi seviyesini artırmayı, ispata dayalı karar verme sürecine dayanak sağlamayı ve sağlık müdahalelerini hayata geçirmeyi maksatlar. Ulusal sağlık siyasetini iklim krizi ile uyumlu halde tekrar şekillenmesine takviye vererek, sağlık sistemlerinin karbon ayak izini azaltmaya ve direncini artırmaya katkıda bulunmayı amaçlar. Eğitim, araştırma, topluluk oluşturma, farkındalık çalışmaları, savunuculuk üzere çeşitli kollardan oluşan projenin birinci aktifliği olan İklim Kliniği Sağlık Bilimleri Konferansı, 20 Mayıs günü 1300 öğrencinin ve ilgilinin iştirakiyle 7 farklı oturumda ağırlanan 35 konuşmacı ile gerçekleşti.
Neden İklim Krizi ve Sağlık?
İklim krizinin tesirlerinin beşerler ve tüm canlıların sıhhati üzerinde birçok olumsuz tesiri vardır. Bu tesirlerin görüldüğü alanlar ortasında çok hava olayları, hava kirliliği, su kaynaklı hastalıklar, vektör kaynaklı hastalıklar, besin güvensizliği ve beslenme bozuklukları, ruh sıhhati sıkıntıları yer alır. Diğer yandan, iklim krizinin tesirleri sağlık hizmetleri ve sağlık sistemleri için de bir tehdit oluşturabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı