Ortopedik ameliyatlarda robotik cerrahinin kullanım alanı genişliyor
Halk ortasında eklem kireçlenmesi olarak da bilinen kıkırdak bozulması sonucu ortaya çıkan rahatsızlıkların, eklem sertleşmesine ve hareket zahmetine yol açtığının altını çizen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Bombacı, protez ameliyatlarında tercih edilen ve günden güne görünürlüğü artan robotik cerrahi ile ilgili bilgi verdi.
Prof. Dr. Bombacı: “Ortopedik ameliyatlarda robotik cerrahinin kullanım alanı genişliyor”
Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, kıkırdak bozulması sebebiyle orta ve ileri yaşta ortaya çıkan eklem bozukluklarının, ileri teknoloji cerrahi yöntemlerle daha tesirli bir halde tedavi edilebildiğini belirtti. Eklem bozukluğunun sebep olduğu ağrılardan kurtulmanın mümkün olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Bombacı, ağrı nedeniyle hayat kalitesi düşen bu hastalarda belirli bir evreden sonra eklem protez ameliyatları ile hayat kalitesini yükseltmenin mümkün olduğunu belirtti.
Özellikle son yıllarda ortopedide kullanım alanı genişleyen ve cerrahi sonrasında hastanın kazanımları ile ön plana çıkan robotik cerrahi konusunda bilgi verdi. “Robotik artroplasti diz, kalça yahut omuz üzere eklemlerin protez ile değiştirilmesi ameliyatında robotik teknolojilerin kullanılmasıdır. Bu teknolojiler cerrahların ameliyat esnasında daha hassas, gerçek ve tekrarlanabilir süreçler yapmalarına imkan tanır” dedi.
Hareket kısıtlılığı günlük ömrü etkiliyor
Artrozlu hastaların birinci şikayetlerinin etkilenen eklemde hareket kısıtlılığı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Bombacı, bireylerin sıklıkla bacaklarda kalça ve diz eklemlerini rahat hareket ettiremediğini, sonrasında buna istirahatte bile devam eden şiddetli ağrının ek olabildiğini, ilerleyen vakitle da ağrı ve hareket kısıtlılığının hastanın günlük fonksiyonlarını ve hayat kalitesini düşürdüğünü anlattı.
Protez ameliyatı olup beklediği faydayı görememiş, ağrıları tam geçmemiş bireyler olabileceğine değinen, Prof. Dr. Hasan Bombacı, “Bahsi geçen durumlar uygulamaya yahut gelişebilecek komplikasyonlara bağlı olarak yaşanabilecek durumlardır. Robotik cerrahi ise bu aksaklıkları en aza indirecek bir cerrahi yöntem olup, planlamayı ve protezin dize yerleştirilmesi sırasında implantların azamî güvenlikte ve doğrulukta olmasını sağlıyor” dedi.
“Kesilerin daha hassas ve düzgün oluşmasını sağlıyor”
Robotik eklem protezi cerrahisinin, ameliyatın daha hassas bir biçimde uygulanmasını sağlayan cerrahi bir teknik olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı, “Robotik artroplasti, öncelikle cerrahın ameliyat sırasında daha iyi görüntüleme ve daha gerçek bölümler yapmasına yardımcı olan bir planlama süreci ile başlar. Cerrah, önceden tasarlanmış bir prosedüre göre robotik bir kolu yöneterek, protezi hakikat bir formda yerleştirir ve hastanın doğal eklemlerine en yakın sonuçları elde eder” diye konuştu.
Kalça eklem protez cerrahisinin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından kabul edilen en başarılı ameliyatlardan biri olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı sözlerine şöyle devam etti: “Ülkemizde standart protez cerrahisini de muvaffakiyetle uygulayan pek çok meslektaşımız var. Robotik cerrahinin iyi lakin başka yöntemlerin kötü olduğunu söylemek gerçek olmaz. Lakin, hastayla ilgili birtakım özel durumlarda, sözgelişi önemli kemiksel deformitelerin olduğu durumlarda hesaplamaların çok daha hassas yapılması gerekiyor. Robotik cerrahi işte bu dizilim bozukluklarının olumsuz tesirini gidermenin yanında olağana yakın deformitelerde de daha az kusur hissesi ile protez uygulamasına imkân tanımaktadır. Diğer bir deyişle protez bireyin özelliklerine en uygun halde uygulanarak bir bakıma “kişiselleştirilmiş” hale gelmektedir.”
“Robot, yumuşak doku ile kemik ortasındaki ahengi sağlıyor”
Robotik cerrahinin ameliyatlarda en önemli tesiri daha düzgün bir kesi ve planlama yapılmasını sağlaması olduğuna işaret eden Prof. Dr. Bombacı, sözlerine şöyle devam etti: “Ameliyat sırasında diz eklemini oluştururken, eklem yüzeylerinde muhakkak açı ve ölçüde kesim yaparak eklemin bozuk kısımlarını uzaklaştırırız. Bu bozuk eklem kısımlarını uzaklaştırırken yapılan bölümlerin her bir milimetre ve derecesi önemlidir. Bu dereceler hastanın dizindeki hasara ve hastanın yapısına göre değişiklikler gösterebilir. Protez yapılması gereken fakat geç kalan hastalarda vakit içinde dizilim ve basınç bozukluğuna bağlı yumuşak dokularda da hasar meydana gelir. Bu hasarlar protez üretimi esnasında dikkate alınması gereken durumlardır. Bahsi geçen yumuşak doku farklılık ya da sorunlarını robottan faydalanarak hesapladığımızda daha hassas bir formda kıymetlendirmek mümkün. Robot burada yumuşak doku ile kemik ortasındaki ahengi sağlayarak bize daha hassas bir ölçüm vaat ediyor. Münasebetiyle buna bağlı olarak robotla yapılan ameliyatlarda daha iyi bir yumuşak doku ve kemik istikrarı, daha iyi bir dizilim ve sonuç ortaya çıkabiliyor.”
“Hastalar 2 ya da 3’üncü günde ayaklarının üzerine basarak dolaşabiliyor”
Robotik cerrahinin hastaya en büyük katkısının daha az cerrahi kesi yapılması olduğunun altını çizen Prof. Dr. Bombacı, ameliyat sonrası dönemle ilgili şu bilgileri verdi: “Ölçümleri kendi yapan robot, sadece gerektiği kadar kesi açıp, süreçlerin gerçekleştirilmesine imkan sağlar. Sağlam dokuların daha az ziyan görmesini sağladığı için ameliyat sonrası dönemde hastanın toparlanması ve güzelleşmesi daha az ağrı ile sonuçlanır. Aslında, ameliyat sonrası dönemde robotik cerrahi uygulanan bir hasta ile iyi uygulanmış standart protez cerrahisi yapılan bir hasta ortasında çok büyük fark görülmez. İkisinde de 1-2 gün sonra hasta yük vermeye başlar ancak robotik cerrahide kan kaybı daha azdır ve hastanın ameliyat sonrası erken dönemde konforu daha fazladır. Böylelikle hasta daha rahat hareket edebilir. Yerleştirme mükemmele yakın olduğu için daha iyi bir işlevsel sonuç elde edilebilir. Yaklaşık 2 hafta sonra dikişler alınır ve çabucak hemen 3 hafta sonra hastaların toplumsal hayata dönmeleri mümkündür.”
“Cerrahi kararını hastanın durumu belirler”
Protez ameliyatlarının yaş açısından zamanlamasının da önemli olduğuna değinen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı sözlerini şöyle tamamladı: “Protez ameliyatı geri dönüşümsüz bir ameliyattır. Hastanın eklem yüzeyleri büsbütün çıkartılıp onun yerine ortasında polietilen olan metalden yapılan bir implantla kaplanır fakat, bu implantın da bir ömrü vardır. Bu yüzden eklem protezi ameliyatları erken yaşlarda pek tercih edilmez. Bu ameliyatın sıklığı yaklaşık 60-65 yaşlarından sonra artmaya başlar. Şayet kişinin romatizmal bir hastalığı varsa ya da dizinde kötü bir kırık geçirmiş ve diz eklemi oldukça fazla hasar görmüş ise erken yaşlarda da protez ameliyatının yapılması gerekebilir. Bunlar daha çok son safhaya gelmiş artroz hastalarıdır. Protez ameliyatı bu hastalar için de daha konforlu bir hayat vaat eden, hastaların süratli bir formda toplumsal hayata dönmesini sağlayan çok yüz güldürücü bir tedavi yöntemidir.