Ay’ın kuvvetli güney kutbunda, tarihte birinci defa iki Türk robotu birlikte keşfe çıkacak.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öncülüğünde geliştirilen ve “CHERI” ismi verilen keşif araçları, Çin’in Chang’e-8 Ay misyonu kapsamında 2028’de Ay yüzeyine gönderilecek.
Misyon, Çin'in Ay'ın güney kutbunu keşfetmesini ve 2030'larda kurulması planlanan Memleketler arası Ay Araştırma İstasyonu’nun yerinin belirlenmesini amaçlıyor.
AY'A TIPKI ANDA İKİ KEŞİF ARACI GÖNDEREN TEK ÜLKE OLACAK
Bu çerçevede, ODTÜ ROMER tarafından geliştirilecek “CHERI” isimli iki mikro keşif aracı, Ay’ın güney kutbunda etkileşimli biçimde bilimsel bilgi toplayacak, tahlil yapacak ve yapay zekâ dayanağıyla rotalarını otonom belirleyerek yüzeyin üç boyutlu haritasını çıkaracak.
Yaklaşık 5 kilogram tartılarında olması planlanan araçların 2028'in sonunda Ay'ın güney kutbuna gönderilmesi hedefleniyor. Türkiye, böylece Ay'ın güney kutbuna keşif aracı gönderen 6'ncı ülke, tıpkı anda iki keşif aracı gönderen birinci ülke olacak.
"BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK MANADA ÜLKEMİZE KATKI SAĞLAYACAK"
Prototipi oluşturulan araçlar ve yürütülen çalışmalara ait AA muhabirine açıklamalarda bulunan ODTÜ ROMER Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Mert Ankaralı, merkezin 2019'da kurulduğunu, robotik alanının çabucak hemen her kısmında araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürüttüklerini söz etti.
Çin'de bu yıl düzenlenen "Uzay Günü" etkinliğinde Ay'ın güney kutbuna gitme fırsatını elde ettiklerini aktaran Ankaralı, "İki robotumuz bu uzay misyonları kapsamında birinci sefer orada olacak. Ay'da keşif misyonları yapacak. Yapay zeka takviyeli farklı çalışmalar yürütüp bilimsel ve teknolojik manada ülkemize değerli katkı sunacağını düşünüyoruz." dedi.
Bu projenin başlangıç fakat ülke için değerli bir adım olduğunun altını çizen Ankaralı, "Daha âlâ noktalara geleceğimizi düşünüyoruz. Mars, asteroit ya da uzaya daha kapsamlı, daha büyük robotları gönderme, bir sonraki noktada örnek alıp Dünya'ya getirerek onları inceleme ya da Ay toprağını kullanıp üç boyutlu yazıcılarla orada yapılar yapmak üzere çok farklı fikirlerimiz de var." diye konuştu.
AY YÜZEYİNİN ÜÇ BOYUTLU HARİTASI ÇIKARILACAK
ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve projenin yürütücüsü Doç. Dr. Halil Ersin Söken, Ay'a gönderilecek 2 keşif robotunun "CHERI" ismini Osmanlı'daki yeniçeri askerlerinden esinlenerek belirlediklerini anlattı.
Bunun, iki robotun birbiriyle etkileşimli olarak Ay'da çalışacağı birinci uzay misyonu olacağını vurgulayan Söken, şunları kaydetti:
"Çin'de şu anda işbirliği yaptığımız STAR.VISION isimli özel bir firma var. Bu firma daha çok uzaydaki uydular için yapay zekayla hesaplama kapasitesine sahip işlemciler üretiyor ve bunları halihazırda uydular üzerinde de uygulamış ve test etmiş durumdalar. Bizim roverlarımızla birlikte bunu Ay'ın yüzeyinde uygulama talihimiz olacak. İki robotumuz da aslında yapay zeka teknolojisiyle, yapay zeka takviyeli işlemcilerle donatılacak. Bu sayede birbirleriyle de işbirliği yaparak Ay'ın yüzeyinin üç boyutlu haritalandırılmasını hedefliyoruz."
"AYIN YÜZEYİNDE İKİ ROVERI BİRDEN İŞLETEN BİRİNCİ ÜLKE OLMAYI HEDEFLİYORUZ"
Ay'ın güney kutbuna iniş yapılması hedeflenen bölgenin kuvvetli arazi kaidelerine sahip olduğuna işaret eden Söken, şöyle konuştu:
"Ay'ın güney kutbu aslında epeyce ilgi alımlı bir nokta. Bilhassa NASA, yörüngede bulunan bir uzay aracıyla burada buz biçiminde suyun varlığından şüphelendi. Ancak bir taraftan da hem epeyce kraterli yapısı hem de kuvvetli aydınlanma şartları nedeniyle buraya bir rover göndermenin ötesinde, burada roverı işletmek, kullanmak ve ilerletmek epeyce sıkıntı.
Bu manada da aslında birincilerden birini başarmayı hedefliyoruz. Şu ana kadar bu vazifesi yapabilen, yani Ay'ın güney kutbunda ilerleyen rover yok. 2028'e kadar bunu başaran diğer araç olur mu bilemiyoruz, biz Ay'ın güney kutbunda rover ilerleten ve bunu muvaffakiyetle gerçekleştiren birinci ülke olmayı amaçlıyoruz. Bu yıla kadar farklı araç gönderecek ülkeler olabilir lakin şu anda Ay'a rover gönderebilen 5 ülke var. Biz bu misyonu muvaffakiyetle gerçekleştirerek 6'ncı ülke olmayı planlıyoruz. Beraberinde de bu misyonumuzla birlikte birebir anda iki roverı birden Ay'ın yüzeyinde işleten birinci ülke olmayı hedefliyoruz."
"ÖNÜMÜZÜN DAHA AÇIK OLDUĞUNA İNANIYORUM"
Halihazırda Ay yörüngesinde dolaşan araçların farklı bilimsel usullerle üç boyutlu harita oluşturmaya çalıştığını, Ay'ın yer formlarıyla eş düzlemde bulunarak yapılan üç boyutlu çalışmanın ise bulunmadığını aktaran Söken, "Roverlarımız, 2 farklı noktadan manzara çekebilme ve farklı perspektiflerden imaj alabilme yetkinliğine sahip. Bizim roverlarımız, bunu başaran birinci roverlar olacak. Bu da bize bilimsel manada Ay'ın coğrafyasını anlamak açısından büyük bilgi sağlayacak." bilgisini paylaştı.
Uzay araştırmalarının önünün açık olduğuna vurgu yapan Söken, "Artık Mars'ta hayat istasyonları kurulmasını yahut asteroit madenciliği üzere farklı mevzuları konuşmaya başladık. Bu türlü bir vazifeyle kendimizi kanıtladıktan sonra da hem ulusal hem de memleketler arası paydaşlarla işbirliği yapmak manasında önümüzün çok daha açık olduğuna inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
"2028 YILINDA AY YÜZEYİNDE TÜRKİYE'NİN VARLIĞINI GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ"
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil ise projenin memleketler arası işbirliğiyle hayata geçirildiğini, iki aracın Ay yüzeyinde haritalama, navigasyon ve imaj elde etme noktasında araştırmalar yapacağını belirtti.
Birbirleriyle haberleşen iki robotun yapay zeka ile desteklendiğini anlatan Yozgatlıgil, şu bilgileri verdi:
"İki robotun eş olarak Ay'ın güney kutbunda vazife yapması dünyada bir birinci aslında. Güney kutbu, gece ve gündüz sıcaklık farkının çok fazla olduğu bir yer ve şiddetli şartlarda bu vazifeleri gerçekleştireceğiz. Türkiye'nin geldiği nokta, geliştirdiği ve sahip olduğu teknolojiler onların da ilgisini çekti ve bu kapsamda bizi kendilerinin Chang'e-8 misyonuna kabul ettiler."
"CHERI"nin, öğrenci ve öğretim üyeleriyle birlikte ODTÜ'nün yerleşkeler ortası gerçekleştirdiği bir proje olduğunun altını çizen Yozgatlıgil, TÜBİTAK UZAY'ın projeye büyük dayanak verdiğini aktardı.
Sanayide de birçok firmayla işbirliği yapacaklarını söyleyen Yozgatlıgil, "Bu proje sayesinde 2028'de Ay yüzeyinde Türkiye'nin varlığını gerçekleştireceğiz. Ulusal Uzay Programı'mız kapsamında Ay ile ilgili amaçlarımız var. Birinci gayemiz, Ay'a sert iniş ve bu hususta çalışmalar çok düzgün gidiyor. Biz de aslında bu kapsamda Türkiye'nin Ulusal Uzay Programı'na ODTÜ olarak takviye vermiş olacağız. Bu bizi çok heyecanlandırıyor." diye konuştu.
"GEZEGENLER ORTASI BAĞLANTIYLA İLGİLİ ARAŞTIRMALARI GERÇEKLEŞTİRİYORUZ"
Prof. Dr. Yozgatlıgil, ODTÜ öncülüğünde yürütülen birçok proje olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Şu anda yürümekte olan ve teklif ettiğimiz milletlerarası projeler var. Mesela gezegenler ortası bağlantı. Bugün artık 5G, 6G ve ötesi konuşulurken bir yandan da Güneş Sistemi'mizde gezegenler ortası irtibatla ilgili araştırmaları gerçekleştiriyoruz. Yeniden uzayla ilgili projemiz, Pasifik'in 2 bin 500 metre derinliğinde Jüpiter'deki benzeri şartlara sahip ortamlarda ömrün varlığını, hayatın kaynaklarını araştırmak.
Bunun üzere birçok projemiz devam ediyor, yenileri de eklenecek ve uzayla ilgili çok değerli projeler gerçekleştireceğiz. Türkiye'nin Ulusal Uzay Programı'nda uzay alanında ihtisaslaşmış bir teknoloji geliştirme bölgesinin ODTÜ işbirliğiyle kurulması var, bununla ilgili Sanayi ve Teknoloji Bakanı'mız yakın vakitte açıklama yaptı. ODTÜ uzay alanında bir teknoloji geliştirme bölgesi kuracak ve birçok firma ve üniversitemiz uzay alanında araştırmalar gerçekleştirecek."
Yorumlar
Kalan Karakter: