Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan Doç. Dr. Mürsel Bayram, Gine ile birlikte Batı Afrika’da son 1 yıl içinde 4 darbe olduğunu söyledi. Bayram, şu bilgileri paylaştı:
Afrika geneline baktığımızda 54 ülkeden 9’u hariç hepsinde askeri darbe teşebbüsü ya da darbeyi görüyoruz. 1956-2001 yıllarındaki bir bilgiye nazaran 80 başarılı darbe, 108 başarısız darbe teşebbüsü ve 139 darbe planı görüyoruz. 2001’den sonra bu sıklık düştü. Fakat Sahra Altı Afrika, dünya genelinde en fazla darbenin yaşandığı ve darbelerin başarılı olma ihtimalinin de dünya genelinden daha yüksek olduğu bir bölge. Darbelerin %40’ı başarılı oluyor. Batı Afrika, Afrika’nın tamamına nazaran yüksek oranda bir darbe oranına sahip. Bunun etnik, dinî, dış müdahale üzere birçok sebebi var. Lakin temeli demokratik sebeplere dayanıyor. Gine örneğinde gördüğümüz üzere mevcut idarenin demokratik yollarla iktidardan gitmeyeceğine dair bir kanaat katılaştığında darbe ihtimali daha da artıyor.
‘Artan Çin ve Rus tesirine karşı azalan Amerikan-Fransız tesiri var’
Gine Cumhuriyeti’nin en büyük ticaret ortakları ortasında birinci 3 sırada Çin, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yer aldığını tabir eden Doç. Dr. Bayram, “Artık Çin’in Afrika’nın en büyük ticaret ortağı olduğunu biliyoruz. Rusya da bilhassa askeri teçhizat temini noktasında Afrika’da %35 ile birinci sırada yer alıyor. Artan Çin ve Rus tesirine karşı azalan Amerikan-Fransız tesiri var. Amerika’nın hala yumuşak güç manasında imajının devam ettiğini söyleyebiliriz. Lakin alanda var olma konusunda daha isteksiz ve geride durmaya çalışıyor” dedi.
Darbede Amerikan-Fransız tesiri
Bayram, “Afrika’da Çin ve Rus tesirine karşı bir Amerikan-Fransız iştirakinden kelam edebiliriz” diyerek, Gine’deki darbeye dair şu görüşlerini paylaştı:
Gine’deki darbeyi yapan Özel Kuvvetler Birlikleri’nin (GFS) başındaki Albay Mamady Doumbouya'nın Fransız Yabancı Lejyonu’nda uzun yıllar vazife yapmış olması, en son Amerikan askeri tatbikatında yer almış olması bir Amerikan-Fransız tesirinin baskın olduğu darbe izlenimi veriyor. Öte yandan Gine Cumhurbaşkanı Alpha Conde, en son ziyaretini Türkiye’ye yapmıştı. Twitter’daki son paylaşımı da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesine dair. Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moise da suikaste uğramadan evvel son görüşmesini Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yapmıştı. Her iki başkanın bu biçimde tasfiye edilmiş olması farklı bir tesadüf olarak da görülüyor. ABD ya da Fransa, Gine ve Haiti üzere ülkelerin alternatif müttefik bulma arayışlarını bir tehdit olarak pahalandırıyor olabilir.
Bazen istikrar, bazen istikrarsızlaştırma
ABD’nin Afrika’da Gabon üzere birtakım ülkelerin istikrarını sağlayarak o ülkeden faydalandığını söz eden Bayram; Gine, Mali, Nijer üzere birtakım ülkelerde ise istikrarsızlıklarla ülke üzerinde güç sağladığını söyledi. ‘Afganistan’da gördüğümüz çekilme-devretme modeli’nin burada da gündeme getirilebileceğine dikkat çeken Bayram, bölgede siyasi istikrar ve ekonomik kalkınmanın nasıl sağlanabileceğine dair ise şunları kaydetti:
Siyasi istikrar için öncelikle Afrika’daki mevcut çizilen hudutların Afrika’daki sosyo-politik dinamikleri dikkate alması gerekiyor. Hudut sorunu ve otoriter siyasi pratiklerden demokratik siyasi pratiklere geçiş üzere yapısal sorunların tekrardan çözümlenmesi gerekiyor. Bu ekonomik kalkınmanın da olmazsa olmazı. Son olarak da dışarıdan rastgele bir müdahale ile değil de Afrika devletlerinin kendi sorunlarına kendilerinin tahlil bulması yoluyla bu sürecin tamamlanması gerekiyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: