Hürriyet gazetesinden Seda Nur Başpınar ve Ece Çelik'e konuşan uzmanlar orman yangınlarının olası sebeplerini şöyle sıraladı:
İNSAN ELİ
Prof. Dr. Doğanay Tolunay (İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi Ormancılık Fakültesi öğretim üyesi): İstatistiksel açıdan orman yangınlarının her geçen yıl arttığını görüyoruz.
Nedenlerine baktığımızda yüzde 89’u insan, yüzde 11’i ise yıldırım üzere tabiat olaylarından kaynaklı.
İnsan kaynaklı olanlarda bahçe paklığı ve anız yakmak üzere faaliyetler öne çıkıyor. Lakin ormanda bırakılan bir cam kesimi yahut düzgünce söndürülmeyen bir sigara izmariti bile yangını başlatabiliyor.
Son yıllarda bunlara elektrik nakil çizgileri nedeniyle çıkan yangınları da eklememiz gerekiyor. Osmaniye’deki yangının elektrik sınırından çıkmış olma ihtimali çok yüksek.
GLOBAL ISINMA
Türkiye’nin mevcut iklim şartlarında yılın aşikâr periyotlarında yangın çıkma riski vardır, buna yangın mevsimi deriz.
Mayıs ve kasım aylarını kapsayan bu süreçte en riskli devir, hava sıcaklarının çok yükseldiği temmuz-ağustos aylarıdır.
Bu periyotta ormanların altına dökülen ölü örtü ismini verdiğimiz yapraklar, kurumuş kısımlar yangının çok süratli bir şeklide büyümesine neden olur.
Son birkaç yıldır iklim krizine bağlı olarak eylül ve ekim aylarında da yangın sayılarının arttığını görüyoruz.
Hava sıcaklıkları çok yükseliyor, yağışlar azalıyor, hava nemi yüzde 10 üzere ekstrem düzeylere düşüyor. Bir de rüzgâr varsa yangın riski artıyor.
FÖN RÜZGARLARI
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu (İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi): Hava durumunun yüksek basınçtan etkilendiği yerlerde hava çöküyor, çöktüğü için de kuruyor.
Son devirlerde hava sıcaklığın artmasına bağlı olarak toprak ve bitki örtüsü kuruyarak yanmaya daha müsait hale geldi.
Antalya’da şu an bağıl nem oranı yüzde 6 üzere olağandışı bir düzeyde. Hava çökerken rüzgâr doruktan esiyor, aynı vakitte da kuruyor.
Dağların yamaçlarından esen rüzgar yerde bulunan ağacı, yaprağı, otu kurutarak yanmaya müsait hale getiriyor, en ufak kıvılcımda her şey tutuşabiliyor, buna ‘fön etkisi’ diyoruz.
ORMANLARDAKİ YERLEŞİM
Dr. Ümit Şahin (Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi Kıdemli İklim Uzmanı): Şu anda tüm dünyada yangınlar yaşanıyor.
Aynı anda birçok bölgede yangın çıkması iklim krizine bağlı orman yangınlarının tipik özelliği.
İki yıl evvel Avustralya’da aynı özelliği gördük. Ormanların yüzde 15’i yandı.
2010 yılı Rusya orman yangınları misal özellikler gösterdi. Lakin bu söylediklerim yangınların beşerle ilgisi olmadığını göstermiyor.
Ormanların içine siteler kurulması, oteller yapılması, piknikçilerin cam bırakması, izmarit atması yangın çıkma ihtimalini arttırıyor. Ormanlardaki yapılaşmayı, turizmi sanayi ve maden tesislerini engellemek gerekiyor.
YANAN ORMAN İMARA AÇILAMAZ
Prof. Dr. Doğanay Tolunay, kamuoyunun bilinçlendirilmesinin de çok değerli olduğunu söylüyor ve gerçek bilinen yanlışlardan birinin de yangınların toprakları satışa çıkarmak için taammüden çıkarıldığı yolundaki inanış olduğunu belirtiyor:
“Anayasanın 169. maddesine göre yangın çıkan arazı tekrar ormanlaştırılmak zorundadır, imara açılmaz.
İmara açıldığı takdirde dava açabilirsiniz. Ne yazık ki ormanlık alanların imara açılması için yangını beklemeye gerek kalmıyor.
Oteller, madenler, santrallar için her yıl belirli ölçüde orman zati imara açılıyor. Bu mevzuda rastgele bir kuşkuya düştüğümüz takdirde vatandaş olarak sıkıntıyı savcılığa taşıma hakkımız var.”
Manavgat’ta çarşamba günü 4 farklı noktada başlayan yangını söndürmek için dün de fevkalâde uğraş gösterildi.
Türkiye’nin birçok vilayetinden gelen gruplar, yangının başladığı günden bu yana canlarını hiçe sayarak alevleri söndürmeye çalışıyor.
KAYNAK: Hürriyet Gazetesi
Yorumlar
Kalan Karakter: