Hz. Ebubekir Kimdir? Hz. Ebubekir (RA) hayatı, şahsiyeti, halifelik devri, kelamları ve vefatı!

Hz. Ebubekir (RA), Fil yılından iki sene birkaç ay sonra 571’de Mekke’de dünyaya gelmiş, hoş hasletlerle taninmiş ve iffetiyle şöhret bulmuştur. İçki içmek cahiliye devrinde çok yaygın bir adet olduğu halde o hiç içmemiştir. O devirde Mekke’nin ileri gelenlerinden olup Arapların nesep ve ahbâr ilimlerinde meşhur olmuştur. Kumaş ve elbise ticaretiyle meşgul olurdu; sermayesi kırk bin dirhemdi ki, bunun büyük bir kısmını İslam için harcamıştır. Rasulullah’a iman eden Ebubekir (r.a.) İslam davetçiliğine başlamış, Osman b. Affân, Zübeyr b. Avvâm, Abdurrahman b. Avf, Sa’d b. Ebi Vakkas ve Talha b. Ubeydullah üzere İslam’ın yücelmesinde büyük emekleri olan birinci Müslümanların bir birden fazla İslam’ı onun dâvetiyle kabul etmişlerdir. Hz. Ebubekir hayatı boyunca Rasulullah’ın yanından ayrılmamış, çocukluğundan itibaren ortalarında büyük bir dostluk kurulmuştur.

Hz. Ebubekir (RA) 573’de Mekke’de doğmuştur. Müslümanlıktan evvelki ismi Abdullah bin Ebi Kuhafe bin Kaab et-Teymi el-Kureyşi’dir. Müslümanlığın doğuşundan sonra ismi Ebu Bekir Sıddık ismini almıştır. Benu Teyn’lerin Kureyş kabilesinden olan Ebubekir’in babası Ebû Kuhafe, annesi Ümmü’l-Hayr Selma’dır. Hz. Ebubekir, İslamiyetten evvel de Hz. Muhammed’in (s.a.v) yakın dostuydu.  Ebubekir dört evliliğinden olan kızı Hz. Ayşe, Hz. Muhammed (s.a.v) ile evlendi. Hz. Muhammed’e (s.a.v) vahiy geldikten sonra İslamiyete inanarak Müslüman olan birinci erkektir. Peygamberimize hicret vakti yakın arkadaşlık yapmıştır. Peygamber Efendimizin  (s.a.v) vefatından sonra başlayan sistemde birinci halife olarak vazife yapmıştır. Peygamberimizin vefatından sonra İslamiyeti korumak ve yaymak için büyük gayret sarf etmiştir. Kuran-ı Kerim’i kitap haline getirterek güvenliğini sağlamıştır. Halife olduktan iki yıl sonra hastalanarak vefat etmiştir.

HZ. EBUBEKİR’İN ÖZELLİKLERİ

• Birinci halife 

• Birinci Müslümanlardan 

• Peygamberimizin hicret arkadaşı

• Peygamberimizin kayınpederi (Hz. Ayşe’nin babası) 

• Hz. Ayşe’nin babası 

• Kuran-ı Kerim’i kitap haline getirten kişi 

• Aşer-i Mübeşşere'den ( Dünyada iken cennetle Müjdelenen on sahabi )

HZ. EBUBEKİR’İN BÜYÜK İCRAATLARI

• Hz. Ebubekir, Hz. Muhammed’in vefatından sonra dağılma tehlikesi geçiren İslamiyet devletini topladı. 

• Devlet otoritesini yine sağladı. 

• Kur’an’ı kitap haline getirtti. 

• İslamiyet’in birinci sefer Arap yarımadası dışında Suriye, Filistin ve Irak’ta yayılmasını sağlamıştır. 

• Yalancı peygamberler sorunu çözüldü. 

• Zekat vermeyenlerle uğraş edildi. 

• Hz. Ebubekir kendisinden sonra Hz. Ömer’in halife olmasını vasiyet etti. 

HZ. EBUBEKİR CENNETE GİRECEK BİRİNCİ KİŞİDİR

Ashâb-ı kirâm, Ebûbekir Efendimiz’in değerini bilir; “Onu kızdırırsak, Resûlullah gazaplanır, Resûlullah gazaplanınca da Cenâb-ı Hak gazap eder ve biz helâk oluruz!” diye ona karşı çok dikkatli davranırlardı.[4] Efendimiz ona şu ebedî muştuyu vermişlerdi:

“–Ey Ebûbekir! Ümmetimden Cennet’e birinci girecek kişi olman sana kâfî değil midir?!” (Ebû Dâvûd, Sünnet, 8/4652)

HZ. EBUBEKİR’İN ŞAHSİYETİ

Hz. Ebûbekir fıtraten halim-selim olup, engin bir şefkat ve merhamete sahipti. Bununla birlikte görev ve mes’ûliyet konusunda zerre kadar müsâmaha göstermezdi. Fikirlerindeki isâbeti, muâmelâtındaki doğruluk ve nezâketi, deneyiminin genişliği, nefsine hâkimiyeti, hayırseverlik ve samimiyetiyle herkes tarafından çok sevilirdi. Sempatik, güler yüzlü, hoş-sohbet, muâmelesi ve ahlâkı hoş bir Allah ve Resûlullah dostu idi. Beşerler onunla basitçe ülfet eder ve kendisine olan muhabbetleri gitgide artardı. Câhiliye devrinde bile mütevâzı bir hâli vardı. Pek vakur, cömert ve âlicenap bir şahsiyet ve karaktere sahipti.

Hayatında muazzam bir istikrar vardı. Her vakit büyük bir tevâzû ve mahviyet sergiledi, lakin aslâ zillet ve acziyet göstermedi. Ebediyen vakarlı oldu, ancak gurur ve kibre kapılmadı. Son derece affedici, müsâmahakâr, mülâyim ve yumuşak huylu yaşadı, lakin gerektiğinde de sert ve yiğit olmasını bildi. Her hâliyle büyük bir muvâzene ve îtidâl numûnesiydi.

HZ. EBUBEKİR’İN (R.A.) İBADET AŞKI

Müşrikler, Hz. Ebûbekir’in Kâbe’de ibadet etmesine müsâade etmedikleri için, o da konutunun önünde bir namazgâh edinmişti. Orada namaz kılıp Kur’ân okumaya başladı. Rikkat-i kalbiyye sahibi, yufka yürekli bir zât olduğu için, Kur’ân-ı Kerîm’i okurken hüzünlenir, gözyaşlarına mânî olamazdı. O, Kur’ân-ı Kerîm’i bu türlü derin bir vecd içinde okurken müşriklerin çocukları ve bayanları, etrâfında toplanıp hayran hayran dinlemeye başladılar. Bu hâl, Kureyş müşriklerini korkuttu. Buna mânî olmak için uğraştılar. Ebûbekir (r.a.) ise Allâh’ın himâyesine sığınarak ibadetlerine devam etti.[17]

Bütün Hak âşıkları üzere Ebûbekir Efendimiz’in gönlünde de özellikle seher vakitlerinde yapılan ibadetlerin pek müstesnâ bir bedeli vardı. Şu hâdise, onun gece ibadetlerine olan düşkünlüğünün, ne kadar da bâriz bir işaretidir:

Bir orta Resûlullah, sekiz yahut dokuz gece, yatsı namazını gecenin üçte birine kadar tehir etmişti. Ebûbekir (r.a.):

“–Yâ Resûlâllah! Yatsıyı biraz erken kıldırsanız da gece ibadetine daha kolay kalkabilsek.” dedi. Peygamber Efendimiz bundan sonra yatsıyı erken kıldırdı. (Ahmed, V, 47)

Bir gün Resûlullah Efendimiz:

“–Allah yolunda çift sadaka veren kimse, Cennet’in çeşitli kapılarından; «Ey Allâh’ın sevgili kulu! Buraya gel, burada hayır ve rahmet vardır.» diye çağrılır. Daima namaz kılanlar namaz kapısından, mücâhidler cihad kapısından, oruçlular Reyyân kapısından, sadaka vermeyi sevenler de sadaka kapısından Cennet’e dâvet edilirler.” buyurmuşlardı. Ebûbekir (r.a.):

“–Anam-babam Sana fedâ olsun ey Allâh’ın Resûlü! Gerçi bu kapıların birinden çağrılan kimsenin başka kapılardan çağrılmaya gereksinimi yoktur; lâkin bu kapıların hepsinden birden çağrılacak kimseler de var mıdır?” diye sordu. Resûlullah:

“–Evet, vardır. Senin de o bahtiyarlardan olacağını ümid ederim.” buyurdular. (Buhârî, Savm 4, Ashâbu’n-Nebî 5; Müslim, Zekât 85, 86)

Tekrar bir gün Allah Resûlü, yanındaki sahâbîlere:

“–İçinizde bugün kim oruçludur?”

“−Bugün kim bir cenâze namazına iştirâk etti?”

“–Bugün kim bir fakiri doyurdu?”

“–Bugün bir hasta ziyaretinde bulunanınız var mı?” diye sualler sormuştu. Bunların hepsine de Ebûbekir (r.a.) müsbet karşılık verdi. Bunun üzerine Allah Resûlü şöyle buyurdular:

“–Kim bu sâlih amelleri bir ortaya getirirse, o kesinlikle Cennet’e girer.” (Müslim, Fedâilu’s-Sahâbe, 12)

HZ. EBUBEKİR’İN SIDDIK LAKABI NEREDEN GELİYOR?

"Çok samimi, çok sadık" manasına gelen bu lakap kendisine, miraç olayı başta olmak üzere gaybla ilgili haberleri hiç tereddütsüz kabul ettiği için şahsen Resûl-i Ekrem tarafından verilmiş ve İslam literatüründe bununla şöhret bulmuştur.

Hz. Peygamber'in vefatından sonra onun devlet idaresi vazifesini üstlendiği için de "halîfetü resûlillâh" unvanıyla anılmıştır. Bekir isimli bir çocuğu olmadığı halde kendisine Ebû Bekir künyesinin niye verildiği konusunda kaynaklarda kâfi bilgi yoktur.

HZ. EBUBEKİR KUMAŞ TİCARETİYLE UĞRAŞIRDI

Ebu Bekir'in çocukluğu, gençliği ve Müslüman olmadan evvelki hayatı hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmamaktadır.

Yalnız elbise ve kumaş ticaretiyle meşgul olduğu, İslamiyet'i kabul ettiği sırada 40 bin dirhem kadar sermayesi bulunduğu, ticaret kervanlarıyla Suriye ve Yemen'e seyahat ettiği bilinmektedir. Hz. Peygamber'in 25 yaşlarında iken katıldığı Suriye ticaret kervanında onun da bulunduğu rivayet edilir.

HZ. EBUBEKİR'İN HUTBESİ

Resûlullah Efendimiz vefât ettiğinde, Ensâr ve Muhâcirler, Sakîfe’de Hazret-i Ebûbekir’e bey’at ettiler. Bir gün sonra genel bir bey’at daha oldu ve Peygamberlerden sonra insanlığın en güzeli olan Hazret-i Sıddîk insanlara şöyle hitâb etti:

“Ey insanlar! En sâlihiniz olmadığım hâlde sizin başınıza halîfe seçilmiş bulunuyorum. Şayet görevimi hakkıyla yaparsam bana yardım ediniz! Yanlış hareket edersem beni îkâz ediniz! Doğruluk, emin bir şahsiyet olmanın göstergesidir. Palavra ise hıyânettir. Zayıf olanınız hakkını alıncaya kadar benim yanımda en güçlünüzdür. Güçlü olanınız da kendisinden hak sahibinin hakkını alıncaya kadar benim nazarımda en zayıfınızdır.

Bir millet Allah yolunda cihâdı terk ederse zillete dûçâr olur. Beşerler ortasında kötülük yayılırsa Allah o millete genel bir belâ verir. Allâh’a ve Rasûlü’ne itaat ettiğim surece bana itaat ediniz! Şayet Allâh’a ve Resûlü’nün buyruklarına riâyette kusur gösterirsem bana itaat etmeniz kelam konusu olamaz. Haydi, namazımızı kılalım, Allâh’ın rahmeti üzerinize olsun.”[21]

Hazret-i Ebûbekir daha sonraki bir hutbesinde de şöyle buyurdu:

“Vallâhi benim hiçbir gün ve gecede katiyetle idâreciliğe dilek ve ilgim olmadı! Allah Teâlâ’dan ne gizlice ne de açıktan bu türlü bir şey istemedim! Lâkin insanların başıboş kaldığı o ortamda fitne çıkmasından korktum. (Mes’ûliyet telaşıyla vazifeyi kabûl ettim.) Yoksa idârecilikte benim için rahat yoktur. Boynuma o denli büyük bir iş yüklendi ki, Allah Teâlâ’nın yardımı olmadan onu yapacak ne gücüm var ne de imkânım! Şu anda benim yerimde, idârecilik konusunda insanların en kuvvetlisinin bulunmasını ne kadar isterdim!”

Muhâcirler Hazret-i Ebûbekir’in bu samimî kelamlarını gönülden kabûllendiler. Hazret-i Ali ile Zübeyr de yeni halîfeyi takdir ederek şöyle buyurdular:

“…Hazret-i Ebûbekir, Resûlullah Efendimiz’den sonra bu işe insanların en fazla hak sahibi olanıdır. Çünkü o, Efendimiz’in hicret esnâsında gizlendiği mağaradaki yegâne arkadaşıdır. Cenâb-ı Hak Kur’ân-ı Kerîm’de kendisinden «ikinin ikincisi» diye bahsetmiştir. Biz onun gururunu, büyüklüğünü biliyoruz. Resûlullah hayattayken ona, imamlığa geçip insanlara namaz kıldırmasını emretmiştir.”[22]

Resûlullah Efendimiz’in vefâtından bir ay sonraki bir hutbesinde ise Ebûbekir (r.a.) şöyle buyurdu:

“Arzu etmediğim hâlde hilâfet görevine getirildim. Vallâhi, benim yerime bir oburunun bu vazifeyi üzerine almasını ne kadar isterdim! Dikkat edin! Benden, size Resûlullah gibi davranmamı beklerseniz, buna gücüm yetmez! Çünkü O, Cenâb-ı Hakk’ın kendisine vahiy ikram ettiği ve yanlışlardan günahsız kıldığı bir zât idi. Ben ise sizin üzere bir beşerim, rastgele birinizden daha güzel da değilim. Beni murâkabe/kontrol edin, istikâmet üzere olursam bana tâbî olun, ayağım kayarsa beni düzeltin!..”[23]

Bu tabirler, Resûlullah Efendimiz’in hoş ahlâkının Hazret-i Ebûbekir’deki akisleridir. Onun ne kadar mütevâzı ve Sünnet-i Seniyye’ye bağlı bir Allah ve Resûlullah dostu olduğunun en bâriz göstergesidir.

HZ. EBUBEKİR’İN VEFATI

İbn-i Ömer Hazretlerinin rivâyetine nazaran Hazret-i Ebûbekir’in vefâtına sebep olan şey, onun Resûlullah Efendimiz’in vefâtından duyduğu derin hüzündür. Gerçekten o, Fahr-i Kâinât Efendimiz’in vefâtına o kadar üzülmüştü ki, mübârek bedeni eriye eriye düzgünce zayıfladı ve nihâyet vefât etti.

Hazret-i Ayşe şöyle anlatır:

“Vefât ettiği hastalığı esnâsında babam Ebûbekir’in yanına girdim. Bana:

«−Peygamber Efendimiz’i kaç modül bez ile kefenlediniz?» diye sordu.

«−Gömlek ile başlık olmaksızın, üç modül beyaz pamuk bez ile kefenledik.» dedim.

«−Nebî r hangi gün vefât etmişti?»

«−Pazartesi.»

«−Bugün günlerden ne?»

«−Pazartesi.»

«−Benim vefâtımın da şu an ile gece ortasında olmasını ümid ediyorum!» dedi. (Akabinde:)

[«–Eğer bu gece ölürsem beni yarına bekletmeyiniz! Çünkü benim için gün ve gecelerin en sempatiği, Resûlullah’a en yakın olanıdır!» dedi.

Sonra Hazret-i Ebûbekir, hastayken giymiş olduğu üzerindeki elbiseye baktı, elbisede biraz zâferân lekesi vardı:

«−Bu elbisemi yıkayın, iki elbise daha ek edin ve beni bunlarla kefenleyin!» dedi. Ben:

«−Babacığım, bu elbise eski!» dedim. Ebûbekir (r.a.):

«−Diri, yeni elbise giymeye meyyitten daha lâyıktır. Meyyitin giydiği kefen ise kan ve irinle kirlenecektir.» dedi.

HZ. EBUBEKİR’İN (R.A.) MEZARI NEREDEDİR?

Hazret-i Ebûbekir (r.a.), salı akşamı (pazartesiyi salıya bağlayan akşam) vefât etti ve sabah olmadan defnedildi.” (Buhârî, Cenâiz, 94)

2 sene 3 ay 10 günden beri hasretini çektiği Fahr-i Kâinât Efendimiz’in vuslatına nâil oldu. Allah ondan râzı olsun.

Resûlullah Efendimiz üzere 63 yaşında vefât etmişti. O gün tarih 22 Cemâziyelâhir 13 (23 Ağustos 634) idi.

Not: Hz. Ebubekir’in kabri şerifi Ravza-i Mutahhara’da Peygamber Efendimiz ile Hz. Ömer’in kabrinin ortasında bulunmaktadır.

HZ. EBUBEKİR’İN (R.A.) SON KELAMLARI

Son kelamları şu âyet-i kerîmedeki niyâz olmuştu:

“…(Allâh’ım!) Canımı Müslüman olarak al ve beni sâlihler zümresine ilhâk eyle!” (Yûsuf, 101)[35]